Một số thông tin cho rằng, “đối tượng” đang mang nợ xấu là doanh nghiệp nhà nước và các “đại gia”.
Hai “thủ phạm” chính
Trong một công bố mới đây của cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tỷ lệ nợ xấu (có khả năng mất vốn), chiếm hơn 8,6% tổng dư nợ của toàn hệ thống tổ chức tín dụng.
Theo VnEconomy, dữ liệu cập nhật đến 31/3/2012 cho thấy, khối ngân hàng thương mại (NHTM) nhà nước chiếm quá nửa miếng bánh nợ xấu, tới 50,5%; nhóm thứ hai là khối NHTM cổ phần với 27,8%; nhóm ngân hàng nước ngoài chiếm khá nhỏ (do sự hạn chế về quy mô) với 4,2%; nhóm các tổ chức tín dụng khác chiếm 17,5%.
Tuy nhiên, những con nợ xấu, kẻ tạo ra “cục máu đông” đang bóp nghẹt huyết mạnh của cả nền kinh tế vẫn là ẩn số. Trong chương trình “Dân hỏi -Bộ trưởng trả lời” ngày đầu tháng 7/2012, dẫn số liệu của Bộ Tài chính, Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh cho biết, tổng số nợ của DNNN là 1.008.000 tỷ đồng, trong khi vốn chủ sở hữu là 790.000 tỷ đồng.
Tính bình quân, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu của các DNNN là 1,36 lần. Nhưng trong số này, có tới 30 DNNN có số nợ vượt quá 3 lần vốn chủ sở hữu.
Điển hình là Tổng Cty Xây dựng Trường Sơn có số nợ gấp 9,19 lần vốn chủ sở hữu, Tổng Cty Xây dựng và phát triển hạ tầng (Licogi) là 4,79 lần, Tập đoàn HUD là 4 lần, Tập đoàn điện lực EVN là 3,83 lần, Vinalines là 3,12 lần…
So sánh tổng vay nợ ngân hàng của các DNNN, thì con số này chiếm gần một nửa tổng dư nợ cho vay của hệ thống ngân hàng (khoảng hơn 2,5 triệu tỷ đồng). Nếu chia trung bình trên khoản nợ, thì khối DNNN chiếm khoảng một nửa số nợ xấu của ngân hàng.
Cho đến thời điểm này, chưa có báo cáo, thống kê chính xác về số nợ thực tế của các DNNN. Nhưng năm 2012, tình hình kinh tế càng khó khăn hơn, thì số dư nợ của các DNNN tiếp tục tăng lên đáng kể.
Trong đó, nhiều khoản nợ chuyển sang nhóm có rủi ro lớn hơn. Còn theo ông Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN, có đến 70% nợ xấu ngân hàng là nợ của các DNNN, còn nợ của tư nhân chỉ là phần nhỏ. Trong đó, tập trung chủ yếu là khoản vay đầu tư bất động sản, chứng khoán, đầu tư ngoài ngành…
Theo ông Đặng Văn Thanh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kiểm toán Việt Nam, các khoản nợ của DNNN rất phức tạp, đan xen, chồng chéo giữa các doanh nghiệp với nhau, giữa doanh nghiệp với các ngân hàng.
Do đó, đến thời điểm này, chưa có con số thống kê chính xác thì chưa thể đánh giá một cách đầy đủ về các khoản nợ của DNNN trong tổng nợ xấu của ngân hàng.
Một quan chức của Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, cho biết: Phần nợ xấu lớn thứ hai (sau DNNN) là một số doanh nghiệp của các đại gia tư nhân, trong đó có người từng xuất hiện trong TOP những người giàu nhất trên thị trường chứng khoán.
“Các đại gia này, chủ yếu là vay đầu tư bất động sản. Đại gia ít cũng dăm trăm tỷ, nhiều lên tới hàng chục ngàn tỷ. Nay thị trường bất động sản đóng băng, thì vốn liếng đầu tư cũng đóng băng luôn. Trong khi lãi suất vay quá cao, khiến họ không thể trả nợ. Tôi biết có đại gia vay tới 4.000 tỷ đồng đầu tư tòa nhà cao ốc tại TPHCM, nay không cho thuê được, thì lấy tiền đâu trả”, vị quan chức này nói.
